Przypisy do życiorysu Tadeusza Paciorkiewicza zostały opracowane przez syna Pawła Paciorkiewicza.
Przypis 1. Józefa Paciorkiewicz zmarÅ‚a w 1920 roku, w wieku 38. lat, w wyniku grypy „hiszpanki”.
Przypis 2. Ojciec mój został powołany w lutym 1939 roku do 2 Dywizjonu Pomiarowego Artylerii Konnej, stacjonującego w Toruniu, w fortach na Rudaku. Służył on w tzw. plutonie dźwiękowym, którego zadaniem było prowadzenie nasłuchu w celu zlokalizowania stanowisk nieprzyjacielskich. Jego bardzo psotna klacz, na której jeździł, nazywała się Fortuna.
Przypis 3. Po wybuchu II wojny światowej, 2 Dywizjon Pomiarowy otrzymał rozkaz koncentracji w okolicach Kowla. W związku ze zbliżaniem się Armii Radzieckiej ze wschodu zmieniono rozkaz koncentracji w kierunku na Włodawę. 2 Dywizjon Pomiarowy do Włodawy jednak nie dotarł, ponieważ sytuacja na frontach: niemieckim i radzieckim doprowadziła do rozwiązania tej formacji. Część żołnierzy tego Dywizjonu przedarła się do Rumunii, a część rozeszła się do domów. Był to ich wolny wybór.
Przypis 4. Profesor Jan Bieniek prowadził również chór gimnazjalny w Płońsku, dokąd dojeżdżał z Nasielska. Został zamordowany przez hitlerowców.
Przypis 5. W okresie okupacji hitlerowskiej ojciec mój zajmowaÅ‚ siÄ™ również pracÄ… artystycznÄ…. Wspólnie z reżyserkÄ… HannÄ… Buterlewicz i choreografkÄ… KrystynÄ… RokitnickÄ…, pod kierunkiem Leona Schillera, przyczyniÅ‚ siÄ™ do wystawienia „PastoraÅ‚ki” Leona Schillera.
Przypis 6. ZaÅ‚ożona przez mojego ojca, w lutym 1945 roku, SzkoÅ‚a Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w PÅ‚ocku miaÅ‚a charakter 5-cio letniej szkoÅ‚y zawodowej oraz szkoÅ‚y umuzykalniajÄ…cej, nie posiadajÄ…cej okreÅ›lonego czasu nauki. Przy szkole funkcjonowaÅ‚o również przedszkole muzyczne, które z braku funduszy i kÅ‚opotów lokalowych po roku czasu zostaÅ‚o zamkniÄ™te. W 1949 roku, w wyniku reorganizacji, szkoÅ‚a zostaÅ‚a rozszerzona i przyjęła charakter Å›redniej szkoÅ‚y muzycznej. Utworzono klasÄ™ organów oraz Å›piewu solowego. SzkoÅ‚a miaÅ‚a również m.in. dwie klasy fortepianu, klasÄ™ skrzypiec oraz akordeonu. Przy szkole dziaÅ‚aÅ‚ chór i orkiestra. DziÄ™ki wielkiemu zapaÅ‚owi i entuzjazmowi mojego ojca oraz pozostaÅ‚ych pedagogów, szkoÅ‚a szybko staÅ‚a siÄ™ bazÄ… tamtejszego życia muzycznego. W oparciu o niÄ…, w czerwcu 1946 roku, powstaÅ‚ Ludowy Instytut Muzyczny na OkrÄ™g Mazowiecki. W skÅ‚ad jego zarzÄ…du weszli: adwokat Kazimierz Askanas, dyrektor Liceum Pedagogicznego J.GÄ…dzik, prezes „Wici” K.DÄ…browski, dr Stefania KamiÅ„ska i dyrektor SzkoÅ‚y Muzycznej Tadeusz Paciorkiewicz, który jako jedyny czÅ‚onek zarzÄ…du profesjonalnie zwiÄ…zany z muzykÄ…, zostaÅ‚ zatwierdzony przez ZarzÄ…d Główny LIM na dyrektora okrÄ™gu mazowieckiego. W 1947 roku, ojciec mój razem z Faustynem Piaskiem zaÅ‚ożyÅ‚ na potrzeby chórów amatorskich OkrÄ™gowÄ… PoradniÄ™ MuzycznÄ…, dysponujÄ…cÄ… wÅ‚asnÄ… bibliotekÄ… z bogatym zestawem pieÅ›ni Å›wieckich, koÅ›cielnych i ludowych. W 1948 roku współorganizowaÅ‚ utworzenie pÅ‚ockiej orkiestry kameralnej oraz chóru mieszanego. Å»ycie zawodowe mojego ojca w PÅ‚ocku nie tylko byÅ‚o zwiÄ…zane z pracÄ… pedagogicznÄ… w szkole i dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… w LIM-e. ProwadziÅ‚ on również chór amatorski PÅ‚ockiego Towarzystwa Muzycznego, wystÄ™powaÅ‚ (także na antenie Polskiego Radia) jako koncertujÄ…cy organista, przez caÅ‚y czas peÅ‚niÅ‚ funkcjÄ™ organisty w katedrze pÅ‚ockiej oraz komponowaÅ‚ pierwsze swoje utwory muzyczne.
Przypis 7. Koncert Jubileuszowy z okazji 50-lecia Państwowej Szkoły Muzycznej I i II Stopnia im. Karola Szymanowskiego w Płocku odbył się 25 lutego 1995 roku. Tego dnia osobiście towarzyszyłem mojemu ojcu. Tę interesującą uroczystość zaszczyciła swoją obecnością pani Hanna Gronkiewicz-Waltz, tym razem nie jako prezes NBP, lecz jako absolwentka szkoły.
Przypis 8. Ojciec mój borykał się cały czas z wieloma trudnościami, ale przede wszystkim z brakiem funduszy na remont budynku szkoły (pękające mury) oraz na poprawę warunków bytowych w bursie. Zdarzało się często, że własną pensję przeznaczał na potrzeby szkoły. To oczywiście nie rozwiązywało tych problemów, ponieważ było to za mało w stosunku do skali potrzeb. Aby rozwiązać problem finansowania szkoły, ojciec mój zabiegał o jej upaństwowienie. Władze miejskie zwlekały z podjęciem takiej decyzji. Ostatecznie jednak podjęto decyzję o upaństwowieniu szkoły i komisyjne jej przekazanie nastąpiło w dniu 16 maja 1949 roku. Dalsza współpraca z władzami miasta nie układała się pomyślnie. Władzom nie podobało się m.in., że w szkole była klasa organów oraz, że ojciec mój jako dyrektor szkoły był jednocześnie organistą w katedrze płockiej. Z kolei decyzja władz miejskich o przeniesieniu szkoły z dotychczas zajmowanego budynku do kilku pomieszczeń znajdujących się w miejscowym kinie, zupełnie nie nadających się do działalności szkolnej, a zwłaszcza muzycznej, przyspieszyła decyzję mojego ojca o opuszczeniu Płocka. Ojciec mój, jako artysta i człowiek całkowicie duszą i sercem związany z muzyką, nie zamierzał dłużej toczyć beznamiętnych, zabierających czas i nerwy, urzędowych i biurokratycznych potyczek. Po wyjeździe mojego ojca wielu innych działaczy i pedagogów również opuściło Płock. Nastąpił kryzys szkoły.
Warto wspomnieć, że kadra pedagogiczna szkoÅ‚y i jej ówczeÅ›ni uczniowie zgotowali mojemu ojcu wspaniaÅ‚e, uroczyste i wzruszajÄ…ce pożegnanie. Z uroczystoÅ›ci tej zachowaÅ‚y siÄ™ nuty „Kantaty pożegnalnej (pożegnanie dyrektora)”, napisanej przez J.W. (dziÅ› nie wiemy, kto to byÅ‚) oraz „Toastu na chór mÄ™ski”, napisanego przez Faustyna Piaska, które wówczas odÅ›piewano. A oto sÅ‚owa kantaty:
Kantata pożegnalna (pożegnanie dyrektora)
Kształciłeś nasze umysły, świetlaną głosiłeś wieść,
Wdzięczności pełne serca niosą Ci dank i cześć.
Wiodłeś nas drogą cnoty w idealniejszy świat,
Za to Ci dziś składamy swych uczuć wdzięczny kwiat,
Za to Ci dziś składamy swych uczuć wdzięczny kwiat.
Hartu uczyłeś dusze, by charakterów stal,
Nie zgięła wraża siła, wśród burzy życia fal.
Dziś, kiedy już opuszczasz nas i nasz szkolny próg,
Niechaj Ci gwiazda świeci, niech Cię prowadzi Bóg,
Niechaj Ci gwiazda świeci, niech Cię prowadzi Bóg.
Działalność mojego ojca w Płocku, która trwała zaledwie cztery i pół roku, zapisała się jednak w pamięci mieszkańców Płocka i okolic. Dowodem może być choćby fakt, że kiedy w latach 80., a później i 90. wielokrotnie razem z ojcem odwiedzaliśmy Płock i jego okolice, bardzo często starsi mieszkańcy rozpoznawali go na ulicy i serdecznie pozdrawiali.
Paweł Paciorkiewicz
Temat z wariacjami na kwartet smyczkowy
Utwór znany też pod nazwą Wariacje na kwartet smyczkowy. Utwór składa się z tematu i wariacji z rozbudowaną fugą podwójną na końcu. Spokojny, powolny, szesnastotaktowy temat (Andante) składa się z 4 członów czterotaktowych, z których trzeci jest kontrastujący w stosunku do pozostałych. Read more
Pawe?‚ Paciorkiewicz
Paweł Paciorkiewicz razem z synami na swoim jachcie, Mazury 1990 /fot. Maria Paciorkiewicz/
Syn Tadeusza i Zofii, urodzony 3 stycznia 1947 roku w PÅ‚ocku. Po ukoÅ„czeniu PaÅ„stwowej Podstawowej SzkoÅ‚y Muzycznej Nr 1 w Warszawie, w klasie skrzypiec prof. Ireny Dubiskiej, naukÄ™ kontynuowaÅ‚ w Liceum OgólnoksztaÅ‚cÄ…cym Nr XXII im. Jose Marti w Warszawie. Studia na Wydziale Maszyn Roboczych i Pojazdów na Politechnice Warszawskiej ukoÅ„czyÅ‚ w 1971 roku. W swojej karierze zawodowej zetknÄ…Å‚ siÄ™ z wieloma dziedzinami techniki, m.in.: produkcjÄ…, eksploatacjÄ… i naprawami maszyn oraz urzÄ…dzeÅ„ budowlanych, przetwórstwem tworzyw sztucznych, montażem biologicznych oczyszczalni Å›cieków typu „bioblok” oraz narzÄ™dziami rÄ™cznymi i elektronarzÄ™dziami. ZajmowaÅ‚ siÄ™ również systemami zarzÄ…dzania jakoÅ›ciÄ… w firmach, tzw. Total Quality Management. Jego hobby to m.in. majsterkowanie, marynistyka i żeglarstwo oraz publicystyka fotograficzna, poÅ›wiÄ™cona głównie historii aparatów fotograficznych. W latach 1986-1998 opublikowaÅ‚ Å‚Ä…cznie ponad 80 artykułów poÅ›wiÄ™conych tej tematyce, w magazynach fotograficznych FOTO, FOTO-FORUM oraz francuskim magazynie CYCLOPE.
Paweł Paciorkiewicz ożenił się z Marią Mihułką, inżynierem technologiem rolno-spożywczym z zawodu. Ich dwaj synowie Piotr i Wojciech ukończyli: pierwszy geografię na Uniwersytecie Warszawskim, drugi zaś architekturę na Politechnice Warszawskiej.
Artur Paciorkiewicz
Artur Paciorkiewicz ze swojÄ… violÄ… d’amore
Syn Tadeusza i Zofii, urodzony 27 marca 1945 roku w Ursusie. Po ukończeniu Państwowego Liceum Muzycznego w Warszawie, w klasie skrzypiec prof. Ireny Dubiskiej, podjął studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, w klasie altówki doc. Stefana Kamasy. Studia uzupełniające w zakresie muzyki kameralnej odbył w Sienie, gdzie otrzymał dyplom z wyróżnieniem. Uczestniczył również w kursach mistrzowskich prowadzonych przez Pala Lukacsa (Weimar, NRD), Ulricha Kocha (Freiburg, RFN) i Raphaela Hillyera (New Heaven, USA). W latach 1969-1989 był docentem w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie, gdzie prowadził klasę altówki oraz Katedrą Kameralistyki.
W latach 1969-1971 był członkiem Kwartetu im. Stanisława Barcewicza. Do 1971 roku grał również w Orkiestrze Kameralnej Filharmonii Narodowej, prowadzonej przez Karola Teutscha. W latach 1970-1976 był członkiem Kwartetu Wilanowskiego. W latach 1977-1989 grał w Kwartecie Smyczkowym VARSOVIA, którego był współzałożycielem. Do dziś jest członkiem orkiestry SINFONIA VARSOVIA.
Artur Paciorkiewicz jest laureatem wielu konkursów międzynarodowych. Jako solista zdobył brązowy medal na Międzynarodowym Konkursie Muzycznym w Genewie (1972), zaś jako kameralista uzyskał m.in.: drugą nagrodę w Wiedniu (1970), srebrny medal w Bordeaux (1972) i trzecią nagrodę w Monachium (1973).
Jako solista oraz kameralista, Artur Paciorkiewicz wystÄ™puje w bogatym repertuarze, obejmujÄ…cym utwory klasyczne i współczesne na altówkÄ™ oraz violÄ™ d’amore. DokonaÅ‚ licznych nagraÅ„ dla radia, telewizji i firm nagraniowych (Chant du Monde, DUX, EMI, Olympia, Pavane, Polskie Nagrania, RCA i inne).
Antonina Paciorkiewicz-Dutkiewicz
Antonina Paciorkiewicz. Warszawa, 1965. /fot. Paweł Paciorkiewicz/
Córka Tadeusza i Zofii, urodzona 29 sierpnia 1943 roku w Warszawie. Po ukończeniu Państwowego Liceum Muzycznego w Warszawie podjęła studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, w klasie fortepianu prof. Jerzego Lefelda oraz prof. Lidii Kozubek. Po studiach poświęciła się pracy pedagogicznej i kameralistycznej. Przez wiele lat uczyła gry na fortepianie w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia im. Fryderyka Chopina, a następnie w Zespole Szkół Muzycznych II stopnia im. Józefa Elsnera. Wykładała również fortepian ogólny na wydziałach: Edukacji Muzycznej oraz Teorii, Kompozycji i Dyrygentury w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie.
Antonina Paciorkiewicz wyszła za mąż za Andrzeja Dutkiewicza, pianistę i kompozytora z zawodu, profesora i dziekana w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Ich dzieci zdobyły wykształcenie muzyczne. Starsza Alicja została wiolonczelistką, Krzysztof zaś skrzypkiem.
Zofia Paciorkiewicz z Wiaczkisów
Zofia Wiaczkis i Tadeusz Paciorkiewicz. Warszawa, 1937. /Autor nieznany/
Żona Tadeusza, urodzona 14 maja 1919 roku w Warszawie. Córka Józefa Wiaczkisa, rozstrzelanego przez hitlerowców w egzekucji ulicznej w końcu sierpnia 1944 roku, oraz Zofii z Zatorskich, byłej więźniarki obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, cudem uratowanej przez Międzynarodowy i Szwedzki Czerwony Krzyż, zmarłej w 1969 roku w Warszawie. Po ukończeniu Gimnazjum Pani Taniewskiej w Warszawie, podjęła w 1938 roku studia na Wydziale Botaniki na Uniwersytecie Warszawskim, przerwane po wybuchu II wojny światowej.
Zofia Paciorkiewicz. PÅ‚ock, 1948. /Autor nieznany/
W okresie okupacji hitlerowskiej uczyła się gry na harfie w Konserwatorium Warszawskim, przemianowanym w tym czasie przez okupanta na Staatliche Musikschule. W okresie tym uczyła się również śpiewu solowego. Jako śpiewaczka sopranowa występowała po wojnie na koncertach i różnych uroczystościach w Płocku, gdzie w latach 1945-1949 mieszkała razem z mężem. Po wyjeździe z Płocka poświęciła się całkowicie sprawom rodziny i wychowaniu dzieci. Zmarła 26 sierpnia 2012 roku w Warszawie.
70 lat Szkoły Muzycznej w Płocku
Tablica pamiątkowa z okazji 70 rocznicy założenia Państwowej Szkoły Muzycznej w Płocku przez Tadeusza Paciorkiewicza
16 stycznia 2015 roku Państwowa Szkoła Muzyczna I i II st. im. Karola Szymanowskiego w Płocku obchodziła Jubileusz 70-lecia, podczas którego m.in. odsłonięto w głównym holu PSM tablicę upamiętniającą jej założyciela, prof. Tadeusza Paciorkiewicza. Odsłonięcia tej tablicy dokonali, zaproszeni na Jubileusz, synowie kompozytora Artur i Paweł. Read more
Przypisy
Przypisy do życiorysu Tadeusza Paciorkiewicza zostały opracowane przez syna Pawła Paciorkiewicza.
Przypis 1. Józefa Paciorkiewicz zmarÅ‚a w 1920 roku, w wieku 38. lat, w wyniku grypy „hiszpanki”.
Przypis 2. Ojciec mój został powołany w lutym 1939 roku do 2 Dywizjonu Pomiarowego Artylerii Konnej, stacjonującego w Toruniu, w fortach na Rudaku. Służył on w tzw. plutonie dźwiękowym, którego zadaniem było prowadzenie nasłuchu w celu zlokalizowania stanowisk nieprzyjacielskich. Jego bardzo psotna klacz, na której jeździł, nazywała się Fortuna.
Przypis 3. Po wybuchu II wojny światowej, 2 Dywizjon Pomiarowy otrzymał rozkaz koncentracji w okolicach Kowla. W związku ze zbliżaniem się Armii Radzieckiej ze wschodu zmieniono rozkaz koncentracji w kierunku na Włodawę. 2 Dywizjon Pomiarowy do Włodawy jednak nie dotarł, ponieważ sytuacja na frontach: niemieckim i radzieckim doprowadziła do rozwiązania tej formacji. Część żołnierzy tego Dywizjonu przedarła się do Rumunii, a część rozeszła się do domów. Był to ich wolny wybór.
Przypis 4. Profesor Jan Bieniek prowadził również chór gimnazjalny w Płońsku, dokąd dojeżdżał z Nasielska. Został zamordowany przez hitlerowców.
Przypis 5. W okresie okupacji hitlerowskiej ojciec mój zajmowaÅ‚ siÄ™ również pracÄ… artystycznÄ…. Wspólnie z reżyserkÄ… HannÄ… Buterlewicz i choreografkÄ… KrystynÄ… RokitnickÄ…, pod kierunkiem Leona Schillera, przyczyniÅ‚ siÄ™ do wystawienia „PastoraÅ‚ki” Leona Schillera.
Przypis 6. ZaÅ‚ożona przez mojego ojca, w lutym 1945 roku, SzkoÅ‚a Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w PÅ‚ocku miaÅ‚a charakter 5-cio letniej szkoÅ‚y zawodowej oraz szkoÅ‚y umuzykalniajÄ…cej, nie posiadajÄ…cej okreÅ›lonego czasu nauki. Przy szkole funkcjonowaÅ‚o również przedszkole muzyczne, które z braku funduszy i kÅ‚opotów lokalowych po roku czasu zostaÅ‚o zamkniÄ™te. W 1949 roku, w wyniku reorganizacji, szkoÅ‚a zostaÅ‚a rozszerzona i przyjęła charakter Å›redniej szkoÅ‚y muzycznej. Utworzono klasÄ™ organów oraz Å›piewu solowego. SzkoÅ‚a miaÅ‚a również m.in. dwie klasy fortepianu, klasÄ™ skrzypiec oraz akordeonu. Przy szkole dziaÅ‚aÅ‚ chór i orkiestra. DziÄ™ki wielkiemu zapaÅ‚owi i entuzjazmowi mojego ojca oraz pozostaÅ‚ych pedagogów, szkoÅ‚a szybko staÅ‚a siÄ™ bazÄ… tamtejszego życia muzycznego. W oparciu o niÄ…, w czerwcu 1946 roku, powstaÅ‚ Ludowy Instytut Muzyczny na OkrÄ™g Mazowiecki. W skÅ‚ad jego zarzÄ…du weszli: adwokat Kazimierz Askanas, dyrektor Liceum Pedagogicznego J.GÄ…dzik, prezes „Wici” K.DÄ…browski, dr Stefania KamiÅ„ska i dyrektor SzkoÅ‚y Muzycznej Tadeusz Paciorkiewicz, który jako jedyny czÅ‚onek zarzÄ…du profesjonalnie zwiÄ…zany z muzykÄ…, zostaÅ‚ zatwierdzony przez ZarzÄ…d Główny LIM na dyrektora okrÄ™gu mazowieckiego. W 1947 roku, ojciec mój razem z Faustynem Piaskiem zaÅ‚ożyÅ‚ na potrzeby chórów amatorskich OkrÄ™gowÄ… PoradniÄ™ MuzycznÄ…, dysponujÄ…cÄ… wÅ‚asnÄ… bibliotekÄ… z bogatym zestawem pieÅ›ni Å›wieckich, koÅ›cielnych i ludowych. W 1948 roku współorganizowaÅ‚ utworzenie pÅ‚ockiej orkiestry kameralnej oraz chóru mieszanego. Å»ycie zawodowe mojego ojca w PÅ‚ocku nie tylko byÅ‚o zwiÄ…zane z pracÄ… pedagogicznÄ… w szkole i dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… w LIM-e. ProwadziÅ‚ on również chór amatorski PÅ‚ockiego Towarzystwa Muzycznego, wystÄ™powaÅ‚ (także na antenie Polskiego Radia) jako koncertujÄ…cy organista, przez caÅ‚y czas peÅ‚niÅ‚ funkcjÄ™ organisty w katedrze pÅ‚ockiej oraz komponowaÅ‚ pierwsze swoje utwory muzyczne.
Przypis 7. Koncert Jubileuszowy z okazji 50-lecia Państwowej Szkoły Muzycznej I i II Stopnia im. Karola Szymanowskiego w Płocku odbył się 25 lutego 1995 roku. Tego dnia osobiście towarzyszyłem mojemu ojcu. Tę interesującą uroczystość zaszczyciła swoją obecnością pani Hanna Gronkiewicz-Waltz, tym razem nie jako prezes NBP, lecz jako absolwentka szkoły.
Przypis 8. Ojciec mój borykał się cały czas z wieloma trudnościami, ale przede wszystkim z brakiem funduszy na remont budynku szkoły (pękające mury) oraz na poprawę warunków bytowych w bursie. Zdarzało się często, że własną pensję przeznaczał na potrzeby szkoły. To oczywiście nie rozwiązywało tych problemów, ponieważ było to za mało w stosunku do skali potrzeb. Aby rozwiązać problem finansowania szkoły, ojciec mój zabiegał o jej upaństwowienie. Władze miejskie zwlekały z podjęciem takiej decyzji. Ostatecznie jednak podjęto decyzję o upaństwowieniu szkoły i komisyjne jej przekazanie nastąpiło w dniu 16 maja 1949 roku. Dalsza współpraca z władzami miasta nie układała się pomyślnie. Władzom nie podobało się m.in., że w szkole była klasa organów oraz, że ojciec mój jako dyrektor szkoły był jednocześnie organistą w katedrze płockiej. Z kolei decyzja władz miejskich o przeniesieniu szkoły z dotychczas zajmowanego budynku do kilku pomieszczeń znajdujących się w miejscowym kinie, zupełnie nie nadających się do działalności szkolnej, a zwłaszcza muzycznej, przyspieszyła decyzję mojego ojca o opuszczeniu Płocka. Ojciec mój, jako artysta i człowiek całkowicie duszą i sercem związany z muzyką, nie zamierzał dłużej toczyć beznamiętnych, zabierających czas i nerwy, urzędowych i biurokratycznych potyczek. Po wyjeździe mojego ojca wielu innych działaczy i pedagogów również opuściło Płock. Nastąpił kryzys szkoły.
Warto wspomnieć, że kadra pedagogiczna szkoÅ‚y i jej ówczeÅ›ni uczniowie zgotowali mojemu ojcu wspaniaÅ‚e, uroczyste i wzruszajÄ…ce pożegnanie. Z uroczystoÅ›ci tej zachowaÅ‚y siÄ™ nuty „Kantaty pożegnalnej (pożegnanie dyrektora)”, napisanej przez J.W. (dziÅ› nie wiemy, kto to byÅ‚) oraz „Toastu na chór mÄ™ski”, napisanego przez Faustyna Piaska, które wówczas odÅ›piewano. A oto sÅ‚owa kantaty:
Działalność mojego ojca w Płocku, która trwała zaledwie cztery i pół roku, zapisała się jednak w pamięci mieszkańców Płocka i okolic. Dowodem może być choćby fakt, że kiedy w latach 80., a później i 90. wielokrotnie razem z ojcem odwiedzaliśmy Płock i jego okolice, bardzo często starsi mieszkańcy rozpoznawali go na ulicy i serdecznie pozdrawiali.
Paweł Paciorkiewicz
W Warszawie
Tadeusz przy pracy, 1965 /fot. Paweł Paciorkiewicz/
Nasze życie w Warszawie było nadal bardzo aktywne. Córka Antonina i syn Artur kontynuowali naukę w Państwowym Liceum Muzycznym, Paweł zaś w Państwowej Podstawowej Szkole Muzycznej Nr 1. Tylko on nie chciał być muzykiem i po ukończeniu Liceum Ogólnokształcącego Nr 22 wstąpił na Politechnikę Warszawską i został magistrem inżynierem. Dwoje starszych dzieci, Antonina jako pianistka i Artur jako altowiolista, ukończyło Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Warszawie.
Moje życie w Warszawie staÅ‚o siÄ™ bardziej unormowane i bardziej twórcze. MówiÄ…c skrótowo, skomponowaÅ‚em tu operÄ™ Romans GdaÅ„ski, wystawionÄ… w Teatrze Wielkim w Åodzi, dwie opery na zamówienie Polskiego Radia w Warszawie (Usziko i LigejÄ™), nagrane i wykonane w programach Polskiego Radia, a nawet w BBC w Londynie (Usziko) z tÅ‚umaczeniem GoÅ‚osa na angielski. Na 500-lecie urodzin MikoÅ‚aja Kopernika skomponowaÅ‚em oratorium De Revolutionibus, wystawione z wielkim powodzeniem w ramach uroczystoÅ›ci jubileuszowych w Olsztynie.
Tadeusz gra kolędy w święto Bożego Narodzenia, 1981 /fot. Paweł Paciorkiewicz/
Tu napisałem dalsze koncerty solowe z orkiestrą, łącznie 14: I organowy, puzonowy, altówkowy, harfowy, obojowy, trąbkowy, II organowy, podwójny skrzypcowy i na altówkę, organy i orkiestrę. Tu powstały następne symfonie (III i IV), liczne utwory kameralne, między innymi II Kwartet smyczkowy, Kwintet fortepianowy, uwertury na orkiestrę dętą oraz utwory na chóry a cappella.
W Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina (wczeÅ›niej PWSM) przeszedÅ‚em kolejno wszystkie stopnie awansów naukowych: docenta, profesora nadzwyczajnego i zwyczajnego. Przez wiele kadencji byÅ‚em dziekanem wydziaÅ‚u pierwszego (kompozycji, dyrygentury i teorii). W latach 1969 – 1971 byÅ‚em rektorem macierzystej uczelni. Wielu studentów ukoÅ„czyÅ‚o pod moim kierunkiem klasÄ™ kompozycji, miÄ™dzy innymi Marta PtaszyÅ„ska, Zbigniew BagiÅ„ski, StanisÅ‚aw Moryto i najmÅ‚odszy z nich Andrzej Matuszewski.
Obecnie jestem na emeryturze. Uczyłem przeszło 45 lat i nie chciałem przedłużać pracy pedagogicznej.
Tadeusz Paciorkiewicz
/Warszawa, dn. 20 listopada 1995 r./
Okres Åódzki
NastÄ™pne dziesięć lat pracowaÅ‚em w charakterze pedagoga w PaÅ„stwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Åodzi. Tu trzeba jeszcze cofnąć siÄ™ do roku 1944, kiedy zaproponowano mi posadÄ™ organisty w Ursusie koÅ‚o Warszawy. Decyzja przyjÄ™cia przeze mnie tej pracy byÅ‚a podyktowana lepszymi warunkami materialnymi, a przede wszystkim jednak wiÄ™kszym bezpieczeÅ„stwem rodziny, wobec nieuchronnie zbliżajÄ…cego siÄ™ powstania warszawskiego. W tym czasie mieliÅ›my już córeczkÄ™ AntoninÄ™ i spodziewaliÅ›my siÄ™ drugiego dziecka. Mimo, że Ursus jest oddalony od Warszawy tylko o osiem kilometrów, to jednak uniknÄ™liÅ›my wszystkich okropnoÅ›ci powstania, a nawet udzielaliÅ›my schronienia wielu naszym przyjacioÅ‚om i znajomym, którzy zbiegli z transportów jadÄ…cych do Rzeszy.
Tadeusz i Zofia Paciorkiewiczowie z dziećmi. W Å›rodku od lewej: PaweÅ‚, Artur i Antonina. Åódź, 1951. /autor nieznany/
W 1949 roku zostaÅ‚em zaproszony przez rektora PaÅ„stwowej Wyższej SzkoÅ‚y w Åodzi, prof. Kazimierza Sikorskiego i dziekana Kazimierza JurdziÅ„skiego do współpracy w charakterze profesora harmonii, kontrapunktu i innych przedmiotów teoretycznych. Z rodzinÄ…, skÅ‚adajÄ…cÄ… siÄ™ już wtedy z żony i trojga dzieci (Antonina, Artur i PaweÅ‚) opuÅ›ciliÅ›my PÅ‚ock i wyjechaliÅ›my do Åodzi. PoczÄ…tki naszego życia na nowym miejscu byÅ‚y bardzo ciężkie, ale stopniowo siÄ™ poprawiaÅ‚y. W 1954 roku podjÄ…Å‚em równolegÅ‚Ä… pracÄ™ pedagogicznÄ… w PaÅ„stwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, dokÄ…d dojeżdżaÅ‚em na dwa dni w tygodniu. W 1959 roku zostaÅ‚em powoÅ‚any przez prof. Kazimierza Sikorskiego, który w miÄ™dzyczasie zostaÅ‚ rektorem PaÅ„stwowej Wyższej SzkoÅ‚y Muzycznej w Warszawie, na stanowisko wykÅ‚adowcy przedmiotów teoretycznych w tejże uczelni. I znów przeprowadziliÅ›my siÄ™, tym razem z Åodzi do Warszawy, która miaÅ‚a być już ostatecznym celem naszych wÄ™drówek. Nasz pobyt w Åodzi trwaÅ‚ równo dziesięć lat. Z ÅodziÄ… nie czuliÅ›my siÄ™ zwiÄ…zani. Dziesięć lat pobytu w tym mieÅ›cie byÅ‚o jednym z epizodów w naszym życiu. Nigdy nie zrezygnowaliÅ›my z powrotu do Warszawy. Jednak pobyt w Åodzi, oceniajÄ…c pod kÄ…tem mojego rozwoju artystycznego, trzeba uznać za bardzo korzystny. Tu powstaÅ‚y dwie symfonie, dwa koncerty fortepianowe, koncert skrzypcowy, liczne utwory kameralne, chóralne i pedagogiczne. Tu zaczÄ…Å‚em siÄ™ liczyć jako kompozytor. W kontakcie z pedagogami łódzkimi powstaÅ‚o wiele utworów pedagogicznych, szczególnie we współpracy z prof. EmmÄ… Altberg, prof. ZofiÄ… RomaszkowÄ… i prof. Franciszkiem Jamrym, z którego rad korzystaÅ‚em przy komponowaniu koncertu skrzypcowego. Niezmiernie ważne dla mojego rozwoju byÅ‚o to, że wszystkie nowe utwory byÅ‚y natychmiast wykonywane.
… W Warszawie
/Napisane przez kompozytora w Warszawie, 20 listopada 1995 roku./
W PÅ‚ocku
Budynek w Płocku, w którym mieściła się założona przez Tadeusza w 1945 roku Szkoła /fot. Paweł Paciorkiewicz/
W lutym 1945 roku, po zakończonej okupacji niemieckiej, gdy jeszcze dymiły wojenne zgliszcza, wyjechałem do Płocka aby założyć szkołę muzyczną. Zamiar jej założenia szczegółowo już planowałem w okresie okupacji w Warszawie. Konfrontowałem go na zebraniach konspiracyjnych z wieloma wybitnymi przedstawicielami świata muzycznego, jak profesorami: Bronisławem Rutkowskim, Piotrem Perkowskim, Józefem Lasockim i Faustynem Kulczyckim. Z gotowym więc planem działania poszliśmy do Płocka razem z kolegą Feliksem Rudomskim, wyłącznie z własnej inicjatywy, bez żadnych delegacji, przede wszystkim dlatego, że w zrujnowanej Warszawie nie było jeszcze żadnych władz. Jedynym dokumentem, jaki udało mi się zdobyć i którym miałem się legitymować wobec władz w Płocku, było pismo od organizującego się na Pradze Kuratorium Szkolnego. Wybór Płocka, na pole późniejszej działalności, łączył się z moimi dawnymi osobistymi związkami z tym pięknym miastem. W Płocku spotkałem się z ogólną życzliwością, być może dlatego, że byłem już znany w tym mieście.
Orkiestra dęta Szkoły Muzycznej w Płocku, 1949. W środku siedzi kapelmistrz orkiestry, Jan Szymański. Trzeci od lewej siedzi Ryszard Paciorkiewicz, bratanek Tadeusza /fot. Zakład Fotograficzny W. Żabowski i S-ka./
Wybór Płocka na teren mojej prawie pięcioletniej działalności okazał się słuszny. Powstała szkoła, której dotąd w Płocku nie było. Przy szkole ogniskowała się szeroka działalność społeczna w zakresie chórów, szkolenia dyrygentów chórów amatorskich, a nawet sekcja teatralna, która pod kierunkiem pedagogów szkoły wystawiła w 1946 roku Wesele na Kurpiach ks. Władysława Skierkowskiego, przyjęte przez społeczeństwo z ogromnym entuzjazmem. Pod firmą Ludowego Instytutu Muzycznego organizowałem konkursy chórów amatorskich z Płocka i Mazowsza. Udało się również zorganizować doroczne Święto Pieśni [6].Szkoła Muzyczna w Płocku, obchodziła ostatnio uroczystość pięćdziesięciolecia założenia, do dziś spełnia doniosłą rolę w kulturze miasta i regionu [7]. Szkołę prowadziłem przez niecałe pięć lat. Życiowe sprawy i wyższe ambicje artystyczne, mówiąc ściślej kompozytorskie, zmusiły mnie do wyjazdu z Płocka w 1949 roku [8].
…Okres łódzki
/Napisane przez kompozytora w Warszawie, 20 listopada 1995 roku./