Artykuł Zofii Peret-Ziemlańskiej w Gazecie Wyborczej, 18.01.1999.
Profesor Tadeusz Paciorkiewicz, kompozytor, którego oryginalna i bogata twórczość wniosła trwałe wartości w dzieło rozwoju polskiej muzyki współczesnej, zmarł w Warszawie 21 listopada 1998 roku.
Urodził się 17 października 1916 roku w Sierpcu. Po ukończeniu w 1936 roku Biskupiej Szkoły Organistowskiej w Płocku w latach 1936-39 kształcił się w grze na organach u Bronisława Rutkowskiego w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie (dyplom w czasie okupacji w 1943 roku), w sztuce dyrygenckiej zaś u Stanisława Kazury i Wincentego Laskiego, którym „zawdzięczał wtajemniczenie we wszystkie problemy muzyki”. Kiedy kończył studia kompozytorskie u Kazimierza Sikorskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi (1951), był już autorem cenionych utworów, jak Sonata organowa (1946), Wariacje na kwartet smyczkowy (1946), Suita kurpiowska (1948), kantata Z chopinowskich pieśni (1948) i wiele innych.
Tadeusz Paciorkiewicz wypowiadał się we wszystkich gatunkach muzyki instrumentalnej, wokalnej i wokalno-instrumentalnej. Nie ulegając wpływom radykalnej awangardy, z wielkim mistrzostwem posługiwał się współczesnym językiem muzycznym pozostającym w Jego twórczości zawsze na usługach formy i treści utworu. Komponował muzykę w brzmieniu nowoczesną, emocjonalną i powszechnie zrozumiałą, w której często przewija się pięknie przetwarzana nuta polskiej pieśni ludowej. Był twórcą czterech symfonii, 14 koncertów na instrumenty solowe z orkiestrą, m.in. koncertu na dwoje skrzypiec z orkiestrą, napisanego dla braci Bogusława i Krzysztofa Bruczkowskich, oraz koncertu na skrzypce z orkiestrą, który znalazł świetnego wykonawcę w osobie Tadeusza Gadziny, licznych utworów kameralnych oraz solowych na obój, klarnet, fagot, altówkę, skrzypce, fortepian i harfę. Jego sonaty i koncerty organowe, tryptyk Introdukcja II i wiele innych utworów organowych wykonują najwybitniejsi wirtuozi tego instrumentu. Przez wiele lat sam kompozytor dawał recitale organowe złożone m.in. z własnych utworów. Był autorem dwóch oper radiowych: Ushiko i Ligea, baletu Legenda Warszawy i powstałej na zamówienie Teatru Wielkiego w Łodzi opery Romans gdański. Ku uczczeniu 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika napisał oratorium De Revolutionibus. Należał do mistrzów kantaty i utworów chóralnych a capella. Są to m.in. kantata Pieśni o Mazowszu, Wiśle i Warszawie do słów Broniewskiego, Orfeusz w lesie do tekstu Baczyńskiego, Litania polska na chór mieszany a capella (słowa Jana Twardowskiego), Śpiewy o Warszawie, Pieśni kurpiowskie„, Tryptyk warszawski, 10 pieśni śląskich, Myśląc Ojczyzna, liczne cykle pieśni. Wzbogacił literaturę kameralną z udziałem instrumentów dętych, pisał muzykę teatralną, a także utwory o charakterze pedagogicznym, np. czytanki dla dzieci na fortepian, i inne.
Przez kilkadziesiąt lat był czynnym pedagogiem. Podczas okupacji uczył śpiewu, gry na fortepianie oraz prowadził chóry w warszawskich szkołach powszechnych. Powróciwszy po wojnie do Płocka, rozwinął tam wszechstronną działalność (1945-49) jako założyciel, dyrektor i wykładowca podstawowej i średniej Szkoły Muzycznej, a także animator życia muzycznego w mieście i okolicach. Organizował koncerty i konkursy chórów (sam dyrygował chórem przy Ludowym Instytucie Muzycznym w Płocku), audycje umuzykalniające dla młodzieży szkolnej, stworzył poradnię dla dyrygentów zespołów amatorskich.
W latach 1949-50 wykładał w PSSM i do 1959 roku w PWSM w Łodzi. Pracował również jako reżyser muzyczny w łódzkiej rozgłośni Polskiego Radia oraz pisał muzykę dla miejscowych teatrów. W 1954 roku rozpoczął trwającą ponad 30 lat pracę pedagogiczną w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. W 1957 roku został docentem, w 1979 roku profesorem zwyczajnym. Z jego klasy wyszli znani kompozytorzy, m.in. Zbigniew Bagiński, Wojciech Łukaszewski, Andrzej Matuszewski, Stanisław Moryto, Marta Ptaszyńska. Był dziekanem Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki (1963-69), a następnie rektorem Akademii (1969-71).
Prof. Paciorkiewicz, Zasłużony Nauczyciel PRL, otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. nagrody Ministerstwa Kultury i Sztuki, Ministerstwa Obrony Narodowej, Nagrodę Państwową III stopnia, Nagrodę Błogosławionego Brata Alberta oraz Związku Kompozytorów Polskich za całokształt twórczości (1985). Odznaczony był Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim OOP, medalami Komisji Edukacji Narodowej, Za Zasługi dla Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, Za Zasługi dla Województwa Płockiego, Złotą Odznaką Honorową Za Zasługi dla Warszawy. Był członkiem honorowym Płockiego Towarzystwa Muzycznego, Płockiego Towarzystwa Naukowego oraz Towarzystwa Przyjaciół Sierpca.
Profesor odznaczał się wielką energią, pogodnym usposobieniem, serdecznym stosunkiem do ludzi. Charakteryzujące Go zainteresowania literackie i historyczne znajdowały odbicie w Jego twórczości. „Pisząc swą muzykę, starałem się zawsze wypełniać społeczne zamówienie” – powiedział. Wypełniał je przez całe życie jako wielki artysta i gorący patriota.
Zofia Peret-Ziemlańska
/Gazeta Wyborcza, 18.01.1999/